Ang Kamatayon sa Matarong Usa ka Kadaogan

Unya, sa kamatayon ang Ginoo mopahid sa mga mata sa iyang mga alagad sa tanang luha nga ilang gipaagas dinhi sa kalibutan, diin sila nagpuyo taliwala sa mga kasakit, sa mga kahadlok, sa mga kapeligrohan, ug sa mga pakigbugno sa impyerno. Ang labing daku nga paglipay nga masinati sa usa ka kalag nga nahigugma sa Dios diha sa pagkadungog sa balita sa kamatayon, motungha gikan sa hunahuna nga kini sa dili madugay maluwas gikan sa daghang mga kapeligrohan sa pagpasuko sa Dios, diin kini naladlad niining kinabuhia, gikan sa daghan kaayong mga kasamok sa tanlag, ug gikan sa daghang mga pagtintal sa yawa. Ang karon nga kinabuhi maoy usa ka walay hunong nga pakiggubat batok sa impyerno, diin kita anaa sa padayon nga kakuyaw sa pagkawala sa atong mga kalag ug sa Dios.

Pagapahiran sa Dios ang tanang luha sa ilang mga mata; ug ang kamatayon mawala na (Apoc. Xxi, 4).

Si San Ambrose nag-ingon nga niining kinabuhia naglakaw kita taliwala sa mga lit-ag: naglakaw kita sa kanunay taliwala sa mga lit-ag sa mga kaaway, nga nag-atang aron sa paghikaw kanato sa kinabuhi sa grasya. Kini nga kapeligrohan ang nakapahimo ni San Pedro sa Alcantara, sa pagkamatay sa usa ka relihiyoso nga, sa pagtambong sa Santos, wala tuyoa nga nakatandog kaniya: “Igsoon, kuhaa, kuhaa gikan kanako; kay buhi pa ako, ug anaa pa sa peligro nga mawala.” Ang paghunahuna nga mahigawas sa kamatayon gikan sa kapeligrohan sa sala nakapahupay kang St. Teresa, ug nakapalipay kaniya sa kanunay sa pagkadungog niya sa pag-igo sa orasan, nga ang laing takna sa panagsangka milabay. Busa siya moingon: “Sa matag gutlo sa kinabuhi ako mahimong makasala ug mawad-an sa Diyos.” Busa, ang balita sa nagkaduol nga kamatayon mipuno sa mga Santos og kahupayan; tungod kay sila nasayud nga ang ilang mga pakigbisog ug mga kapeligrohan sa dili madugay adunay katapusan, ug nga sila sa dili madugay mahimong walay kasigurohan sa pagpanag-iya nianang malipayon nga dapit diin sila dili na gayud mawad-an sa Dios.

Giasoy sa kinabuhi sa mga Amahan, nga ang usa kanila nga tigulang na kaayo, sa dihang mamatay, mipahiyom samtang ang uban naghilak. Sa dihang gipangutana siya kung nganong nipahiyum siya, siya miingon: “Nganung nagahilak ka man nga makita ako nga nagapahuway?” (Lib. 5, l. 11, n. 52). Ingon usab si San Catharine sa Sienna sa iyang kataposang mga gutlo miingon: “Pagmaya uban kanako; kay ako mubiya niining yuta sa kasakit, ug moadto sa usa ka dapit sa kalinaw.” Nag-ingon si San Cyprian, kon nagpuyo ka sa usa ka balay kansang mga bungbong, ug atop, ug mga salog nangaguba, ug naghulga sa kalaglagan, unsa ka mainiton ang imong tinguha nga molupad gikan niini! Niini nga kinabuhi ang tanan naghulga sa pagkaguba sa kalag; ang kalibutan, impyerno, ang mga pagbati, ang masupilon nga mga pagbati, ang tanan nagdani kanato ngadto sa sala ug sa walay katapusan nga kamatayon. Mituaw ang Apostol, kinsa ang makaluwas kanako gikan sa lawas niining kamatayon? (Rom. vii, 24). Oh! unsa ka dako ang kalipay sa kalag sa pagkadungog niini nga mga pulong: “Umari ka, akong kapikas, pahawa gikan sa yuta sa mga luha, gikan sa mga lungib sa mga leon kinsa nagtinguha sa paglamoy kanimo, ug sa pag-ilog kanimo sa balaanong grasya.” (Cant. iv, 8). Busa, si San Pablo, nga nanghupaw sa kamatayon miingon nga si Jesu-Kristo mao ang iyang kinabuhi; ug busa siya miisip sa kamatayon nga iyang labing dako nga ginansya, tungod kay pinaagi sa kamatayon siya nakaangkon niana nga kinabuhi nga walay katapusan. Alang kanako, ang pagkinabuhi mao si Kristo, ug ang pagkamatay mao ang ginansya. ( Fil. 1, 21 ).

Sa pagkuha sa usa ka kalag samtang anaa pa kini sa kahimtang sa grasya gikan niining kalibutana, diin kini mahimong mag-usab sa iyang kabubut-on ug mawad-an sa iyang panaghigalaay, ang Dios naghatag niini ug usa ka dakung pabor. Siya gikuha aron ang pagkadautan makausab sa iyang panabut (Wis. iv, 11). Malipayon niining kinabuhia ang tawo nga nahiusa sa Dios; apan, ingon nga ang marinero dili luwas hangtud nga makaabut siya sa pantalan ug nakalingkawas sa unos, mao nga ang kalag dili makatagamtam sa hingpit nga kalipay hangtud nga kini mobiya niining kalibutana diha sa grasya sa Dios. “Pagdayeg,” miingon si San Maximus, “ang kalipay sa marinero: apan dili hangtud nga siya makaabut sa pantalan” (Sa Nativ. D. Eus. hom. 2). Karon, kon sa iyang pag-abut sa dunggoanan ang marinero nalipay, unsa pa kaha ka labaw nga daku ang kalipay ug kasadya sa usa ka Kristohanon nga anaa sa punto sa pagsiguro sa walay katapusan nga kaluwasan?

Dugang pa, imposible niining kinabuhia ang paglikay sa tanang mga sala nga gamay. Kay, nag-ingon ang Espiritu Santo, ang usa ka matarung nga tawo mapukan sa makapito (Prov. xxiv, 16). Siya nga mohunong niining kinabuhia mohunong sa pagpakasala sa Dios. “Kay,” miingon si San Ambrose, “unsa man ang kamatayon kondili ang paglubong sa mga bisyo?” (De Bon. Mort. c. 4). Kini nga konsiderasyon naghimo sa mga kalag nga nahigugma sa Diyos nga mangandoy sa kamatayon. Ang Venerable Vincent Caraffa mihupay sa iyang kaugalingon sa kamatayon, nga nag-ingon: “Sa paghunong sa kinabuhi, ako mihunong sa walay katapusan sa pagpasilo sa Dios.” Ug si San Ambrose miingon: “Nganong gitinguha man nato kining kinabuhia, diin, sa taas nga kinabuhi, mas nabug-atan kita sa mga sala?” (Ibid. c. 2). Siya nga mamatay diha sa grasya sa Dios dili na gayud makapasilo kaniya, nag-ingon ang samang balaan nga doktor (Sa Sal. cxviii, s. 18). Busa, ang Ginoo nagdayeg sa mga patay labaw pa kay sa bisan kinsang tawo nga buhi, bisan tuod siya usa ka santos (Eccles. iv, 2). Ang usa ka espirituhanong tawo mihatag ug mga instruksiyon nga ang tawo nga magdala kaniya sa balita sa kamatayon, kinahanglang moingon: “Paghupay sa imong kaugalingon; kay ang panahon miabot na nga ikaw dili na makapasilo sa Diyos.”